2. Uygur Türklerinin Budaya verdikleri ad. Bala/Akay ─ Özbeklerin, Konrat ve Kır oymağı dip dedelerinden, BALAMAN : Cesim, xüsseli, iri kıyım ─ Koço Uygurları dönemi Baksı’larından, BALAMİR HAN : birl. Çağatay/Han ─ ..Çengiz Kaan’ın oğullarından ve Çağatay devletinin kurucusu (..Çengiz imparatorluğunun resmi dili, Türkçe idi. Ay/Doğmuş ─ Selçuklular dönemi, Azerbaycan atabeylerinden, AYGUÇI : Yönetici, devlet görevlisi, danışman, yarıcı, AYHAN : birl. 2. Avrupa Türk kelimesini ırki manada kesinlikle kullanmamıştır.
Artuk/İnal ─ Uygur kağanlığı dönemi beylerinden, ARTUN : Vakarlı, ölçülü ─ Altay destanlarında adı geçen bir kam, ARTURU : 1- Ekstrem, uç noktalarda 2- Bereket, bolluk ─ Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından, ARUKHATUN : birl. TARHAN : (Tarkan) İmtiyaz sahibi soylu kişi. Arap artıkları sizi. 2. Argın/Doğan ─ Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey, ARGUN : Pars cinsinden avcı bir hayvan (puma) ─ 1- Altay Türkleri, Kızıl oymağı dip dedelerinden 2- Kazakların Ortayüz bölüğü dip dedelerinden, ARGUNAKA : birl. AYBARS öncelikle ismini değiştir sonra siktir ol ermeni dedelerinin yanına git. Tok/Sarı ─ Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Aday oymağı, dip dedelerinden, TOKTA : 1- Durma, yaşama, direnç, dayanıklılık 2- Tedbir, tedbirlilik ─ Cuci Han’ın torunlarından, TOKTABAY : birl. Taycu/Kuş ─ Özbek Han dönemi bey ve komutanlarından, TAYÇAR : (Tayçur) birl. Ar/Soru ─ .8.Yüzyıl Balkan Oğuzları beylerinden, ARSİN : (Ersin) Kurtuluş, istiklal ─ Selçuklular dönemi komutanlarından, ARSLAN : Yırtıcı hayvan Mec. Çiçi/Kut/Aka,ağa ─ Çengiz “Bu ulu kişi döneminde, işkence ile alınan ifadeler geçersiz sayılıyordu”, ÇİÇİYABGU : birl. Soylu ve seçkin kişi. Kara/Çar,çur ─ Timur Kürkan Han’ın dip dedeleirnden, KARAÇAVDUR : birl. TAŞGI SALUR : (Taşkı Salur) birl. Yel/Salı salmak...dan ─ Yalınçak Han’ın oğullarından, YELTEKİN : birl. BEREN: (Tür.) Gümüş/Tekin ─ 1- Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından 2- Selçuklular dönemi, GÜNANA : birl. Yoluk/Arslan ─ Kırman salçukluları, beylerinden. Vardı/bay ─ Kırgız beylerinden, BARGI : Kadife ─ Kırgızların Edigene oymağı dip dedelerinden, BARGUŞ : Ganimet ─ Selçuklular dönemi, Şam valilerinden, BARIMTAY : birl.
İl/Bay .. Vali, bakan, beylerbeyi ─ Otmanlıların ilk dönem beylerinden Orhan beyin yakın yoldaşlarından, İLBEN : birl. Bak/Al ─ Kırgızların Edigene oymağının kurucu beylerinden, BAKAN (Bağan) : 1- Anıt, abide 2- Bağlayıcı, birleştirici 3- Haşarı, afacan ─ Batı Göktürkleri, (Tardu Şad) dönemi komutanlarından, BAKARHAN : birl.
BAYGÜÇ: (Tür.) 1. Adlar yalnızca geleneksel değerleri taşıyan bir imgelendirme sistemi değildir. Bey/Doğan ─ ..İdil Bulgarları hanlarından, BEĞDOĞDU : birl. Gök/Alp ─ Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunda, Atatürk’ün de fikir ve görüşlerinden yararlandığı, Türkçülük düşüncesini, sosyolojik boyutlarıyla ele alıp, değerlendiren, ünlü sosyolog ve edebiyatçımız, GÖKBEN : 1- Tanrıdan gelen, gök parçası 2- Masmavi, GÖKBÖRİ : birl. Bu memlekette yedigin lokmada haram gecer kursagindan. Tüz/Bay/Güç ─ Bütün, hepsi, hepsini içine alan, TÜZÜK : (Düzük) 1- Düzen, düzülü, sıralı, düzenleme, düzenlenmiş, düzenli, 2- Özel durumlara göre biçimlenmiş kurallar bütünü, TÜZÜL : 1- Düzülü, sıralı, muntazam, disiplinli, hiyerarşik 2- Anlaşmış,anlaşmalı, TÜZÜN : 1- Düzen, kural, teamül, gidişat 2- Öz, kök, soy, soylu, seçkin, egemen 3- Uysal, yumuşak huylu ve davranışlı ─ Abbasiler, (El Muktedi) dönemi, Türk asıllı vali ve komutan, TÜZÜNBEK : birl. 1. Kün/Taş ─ Altay destanlarında adı geçen bir bey, KÜNTOĞSI : birl. Savaştan sonra silah bırakma, uzlaşma sulh. Tudun/Han ─ Avarlar devleti hanlarından, TUDUN YAMTAR : birl. Ugan/Verdi ─ Babür Han dönemi amiral ve beylerinden, UĞRAK : 1- başvurulan kişi, bilge ve deneyimli kişi 2- Savaşa giderken, Askerlerin, aile ya da eşyalarını topluca bıraktıkları yer 3- Uğranılan yer, UĞRAŞ : 1- Düşünce, tasarı, iş, çaba, meslek 2- Mücadele, savaşım, savaş, Karşılaşma, karşı karşıya gelme, UĞRAŞI : Meslek, iş, çaba, savaşım, geçim, UĞRUK : Savaşa giderken, askerlerin eşyalarını bıraktıkları yer ─ Türkmenlerin, Çavdur oymağı, dip dedelerinden, UĞUR : 1- Baht, talih, iyilik, güzellik, kut, bolluk, bereket 2- Süre, zaman, UĞURAL : Uğurlu, kutlu, bahtı açık ─ Mısır-Türk kölemenleri devleri saray nazırlarından, UĞURÇAL : birl. Eski,köklü soydan gelen. Kül/Abı ─ Özbeklerin, Konrat ve Kuştamgalı oymakları, dip dedelerinden. Çaça/Han ─ Doğu Hun hanlarından, ÇAÇAKLI : (Çaçalı) ─ Özbeklerin Konrat oymağı dip dedelerinden, ÇAÇASENGÜN : birl. Han/Ay ─ Sibir hanlarından, Güçüm Han’ın oğlu, HANBAGATUR : birl. Göktürk devletinin kurucusu Bumin kağanın kardeşi olan Türk hakanı. MUTLU: (Tür.) Kondu/Bay ─ Sogay destanlarında adı geçen bir bey, KONGAR : 1- Koyu kırmızı renkteki at 2- Kızıla yakın renk tonu ─ Macar kumanları beylerinden, KONGARATAY : birl. Bugan/Ay ─ Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Baybaktı oymakları dip dedelerinden, BUGAY : 1-Afacan, ele avuca sığmayan 2- Buğu, ceylan ─ Kazakların, Ortayüz bölüğü oymak beylerinden, BUGU : 1- Buğu, ceylan 2- Böcek, örümcek 3- Canavar ─ Kazakların, Togay oymağı dip dedelerinden, BUGUR : Sürekli,devamlı, devamlılığı olan, BUĞATEKİN : birl.
TATAR : 1- Uzakta kalmış, yabancılaşmış 2- Çayırlık, mera 3- Kent dışında yaşayan ─ Altay, Kumadı oymağı, dip dedelerinden. Ata/Han mec. Yaruk/Taş ─ Salçuklular devleti, komutanlarından. Tok/Taş ..Mola yeri, dinlenme bölgesi ─ Kıpçak hanlarından, TOKTA TİMUR : birl. Bars/Boğa ─ Bilge Kağan dönemi komutanlarından, BARSGAN : birl. Temiz ve doğru soy. Hükümdar, hakan. Birl. MİNGİDİBEK : birl. Salçı/Kut ─ Altaylar, Kuntur oymağı dip dedelerinden. Tunga/Tudun ─ Bati göktürkleri bey ve komutanlarından, TUR : 1- Durmak, yaşam, canlılık 2- İrade, istek, yargı, TURA : 1- Dura, durak, ev, mekan 2- Deriden örülen kamçı 3- Sibirya bölgesinin eski adı ─ Alper Tunga’nın dedesi, TURABİGE : birl.
4. Taşgı/Salur ─ Harezm hanlığı dönemi beylerinden. AKGÜN: (Tür.)
Apa/Işbara/Yabgu ─ Işbara Kağan’ın oğlu ve Batı Göktürklerin genel valilerinden, APA YARGAN TARKAN : birl. Tay/Sun ─ Çengiz Kaan’ın gençlik arkadaşlarından, TAYŞI : 1- Mürşit, yol gösteren 2- Hami, koruyucu, TAYTUĞLU : birl. Böri/Dağ/Tekin ─ Selçuklular dönemi komutanlarından ve Tuğ Tekin’in oğlu. TURGUTALP: (Tür.) Bu ulu kişi zamanında, Türk dünyası üçüncü ve son kez olarak, tek devlet çatısı altında toplanmış, “ Birleşik Türk devletleri” ideali, bu ulu kişinin döneminde son kez gerçek olmuştur. Ay/Doğdu ─ İlhanlılar dönemi, bey ve komutanlarından, AYTOLU : birl.
TUĞBAY : birl. 3. Esen/Geldi ─ Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Alimoğlu oymağının dip dedelerinden, ESENKAYA : birl. 1.
Kıvam/Beğ ─ Babür Han dönemi bey ve komutanlarından, KIVRAK : 1- Kıvançlı 2- Hareketli, dayanıklı, KIYAGAN : (Kıyan) ─ Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey, KIYAK : 1- gaddar, acımasız 2- Kayak, kaydıraç 3- Çekicilik, cazibe, KIYAN : 1- Dağdan hızla akan sel suyu 2- Gaddar, acımasız, kıyıcı, KIYANBASAT : birl. İnanç/Beğ ─ Göktürkler dönemi beylerinden (Kül Tigin’in cenaze ve yuğ törenine katılması için Kırgız hanı tarafından yollanan kişi), İNANÇBİLGE : birl. 2. Bozan/Apa ─ Selçuklular dönemi Azerbaycan atabeylerinden, BOZAN HAN : Bozan/Han ─ Çağatay hanlarından, BOZANÇUR. Batu Han’ın kardeşi, DOĞANTUĞRUL : birl. Tarihimizde türkülerimize masal ve öykülerimize bağdaş kurmuş Tuna Nehri’nin, güneş batarken sularına akseden ışıkların etkisiyle kıpkırmızı görünüşü. ATAÇ: (Tür.) Sağın/Han ─ Kazak hanlarından, SAĞINÇ : 1- Kurgu, hayal 2- Sakınca, mahsur, endişe 3- Özlem, SAĞLAM : Sağlıklı, güçlü, dayanıklı, dirençli, SAĞNAK TEKİN : birl. ARIN: (Tür.)